(Çevre ve Tüketici Haklarını Koruma Derneği)
ilgili ve yetkilileri'ne;
Tüketicileri uyarma konusundaki çabalarınız için sizleri içtenlikle kutluyoruz. Yazınızda "bilinçli tüketici" ve "vatandaşların bilinçlenmesi" gibi ifadeleri görünce bir noktaya dikkat çekmek gereğini duyuyoruz."Okul dışı eğitim" olarak tanımladığımız, yaklaşık 20 yıldır devam eden çalışmalardan çıkardığımız sonuca göre; bilinç sözcüğünden yapılan bir fiil nesne almıyor. Almaması gerekir. Bu sözcükten yapılan fiil geçişsiz (inranstiv verb)dir. Bir başka deyişle, kişi kişiyi bilinçlendiremez. Bilgilendirir. Bilinç sözcüğü, sorumluluk içermelidir. Örneğin: Trafik bilinci, trafik yasasının kurallarının tümüne uyulmasını ve uymayanların uyarılmasını öngören bir kavramdır, bize göre...
Bu konuda daha fazla bilgi için, aşağıda görülen sitelerdeki yazılarımızdan faydalanılabilir.
Selam ve saygılarımızla,
Gali
p BARAN; Rektör, Bilinç Üniversitesi, Turgutreis-BODRUM RESİM: "Bilinçli bir çevreci ve tüketici'nin huzur ve mutluluğu"
From: CEVRE VE TÜKETİCİ HAKLARINI KORUMA DERNEĞİ (CETKODER) GENEL MERKEZİ
Sent: Tuesday, July 29, 2008 1:24 PM
Subject: ÇETKODER DEN TÜKETİCİLERE ÖNEMLİ UYARILAR
Çevre Ve Tüketici Haklarını Koruma Derneği (ÇETKODER) Genel Başkanı Mustafa Göktaş Her biri birer tüketici olan vatandaşlarımızı uyaran açıklamalar yapıyor.
"Bilinçli Tüketici olmak zorundayız"
Çevre Ve Tüketeci Haklarını Koruma Derneği (ÇETKODER) Genel Başkanı Mustafa Göktaş, "Vatandaşımızın bilinçlenmesi ve toplumsal kalkınmaya yönelik yaptığımız çalışmalar içinde görüyoruz ki, vatandaşımızın halen bilgi eksikliği var. Yasalardan kanunlardan doğan hak ve sorumluluklarının farkında olmayan bir çok vatandaşımız var. Bu nedenle Her biri birer tüketici olan vatandaşımızın bilinçlenmesi ve toplumsal kalkınmamız adına Tüketicilerimizi uyaran hususlarda sizlere burada bilgi aktarmak istiyorum. Tüketici haklarını bilmeli ve ona göre davranmalı" dedi.
Bu Nedenle: Ayıplı Mal, Ayıplı Hizmet, Taksitle satış sözleşmeleri, Devre tatil sözleşmeleri, Paket tur sözleşmeleri, Kampanyalı satış sözleşmeleri, Kapıdan satışlarda ne yapmak gerekir, haklarımız nelerdir, mesafeli sözleşme nedir ve haklarımız nelerdir, Tüketici kredisi kullanımı ve haklarımız nelerdir ? sorularına bir cevap vereyim istiyorum.
1- Ayıplı Mal ne demek, ve siz ayıplı mal karşısında ne yapacaksınız, haklarınız neler?
4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanuna göre, satın aldığınız malın varsa standardına uygun olması, yoksa tatmin edici bir kalitede olması zorunludur. Satın aldığınız mal ambalajında, etiketinde, tanıtma ve kullanma kılavuzunda ya da reklam ve ilanlarında belirtilen veya satıcı tarafından size anlatılan özellikleri taşımaması ya da sizin kullanım amacınıza aykırı eksiklikler taşıması durumunda o mal ayıplı (kusurlu) demektir"
O zaman haklarınız, Satın aldığınız malın ayıplı olduğunu, daha kullanmaya başlamadan anladığınız takdirde, malı teslim aldığınız tarihten itibaren 30 gün içinde satıcıya şikayetinizi bildirmek zorundasınız. Satın aldığınız malın kullanımı sırasında ortaya çıkan bir ayıp söz konusu ise bu gizli ayıp anlamına gelir. Bu durumda da malın teslim tarihinden itibaren 2 yıl içinde haklarınızı kullanabilirsiniz.
Bu süre, konut ve tatil amaçlı taşınmaz mallarda 5 yıldır.
Her iki durumda da vatandaşımızın 4 seçimlik hakkı vardır; Ödediğiniz bedelin iade edilmesini, Malın ayıpsız olanı ile değiştirilmesini, Ayıbın neden olduğu değer kaybının bedelden indirimini, Ücretsiz olarak tamir edilmesini, isteyebilirsiniz.
Bunlar tüketici vatandaşımızın yasal haklarıdır ve hangisini kullanacağınıza satıcı değil, Tüketici yani siz karar vereceksiniz.
Peki hangi mallar kanun kapsamı içindedir?
Taşınır mallar, Konut ve tatil amaçlı taşınmaz mallar, Elektronik ortamda kullanılmak üzere hazırlanan yazılım, ses, görüntü vb. gayrı maddi mallar, kanun kapsamındadır.
Buradaki sorumluluklar ise; Tüketicilerimiz Alışverişlerinde, garanti belgesi ile tanıtma ve kullanma kılavuzlarına dikkat edeceklerdir.
Sonradan teslim gerektiren veya stokta bulunmayan bir mal sipariş ettiğinizde, yazılı bir sözleşme yapınız. Satın aldığınız mal ayıplı çıkmışsa, hemen malı de yanınıza alarak aldığınız yere gidiniz.
Fatura, fiş ya da satın aldığınızı gösteren diğer kanıtlarınızı da yanınızda götürmeniz faydanızadır. Ayıplı olduğunu bilerek satın aldığınız, ambalajında ya da satın aldığınız yerde kolaylıkla okunabilecek bir yerde "özürlüdür" ibaresi bulunan mallar hakkında 4 seçimlik hakkınızı kullanmanız mümkün değildir.
Ayıplı malın neden olduğu zararlar ise; Satın aldığınız malın ayıplı olması nedeniyle, yaralama ve/veya ölümle sonuçlanan hallerde, kullandığınız diğer mallarda hasar oluşması durumunda, o malı satın aldığınız tarihten itibaren 3 yıl içinde tazminat isteme hakkınız da bulunmaktadır.
Ancak, satılan malın ayıbı, tüketiciden hile ile gizlenmişse bu gibi hallerde zamanaşımı süresi yoktur.
Çözümü organlarına gelince; Tüketici satın aldığı mal ile ilgili şikayetinizin çözümlenmesinde zorlanıyorsa, satıcıya hakem heyetine gideceğinizi söylemenizde yarar vardır..
Satıcı yükümlülüğünü yerine getirmediği takdirde, Tüketicilerimizin ikamet ettiği veya malı satın aldığınız yerdeki Tüketici Sorunları Hakem Heyetlerine, Tüketici Mahkemelerine şikayet konusunu içeren bir dilekçe ve ekinde konuya ait belgelerle (fatura, fiş, garanti belgesi, satış sözleşmesi vb.) başvurabilirler.
Tüketici vatandaşımız yazılı dilekçesinde; Malın özelliklerini, nereden ve ne zaman satın aldığını ve ne kadar para ödediğini, sorunun ne olduğunu, satıcıya şikayetinizi ilettiğinizde neler olduğunu, ne yapılmasını istediğinizi anlatacaklardır. Dilekçe ve başvurunuzun yerine ulaşıp ulaşmadığının tespiti içinde özel posta (iadeli taahhütlü) kullanmayı tercih etmelidirler.
2- Ayıplı Hizmet'e gelince;
Bir hizmet karşılığında ödemede bulunduysanız. (örneğin kuru temizleme, ayakkabı tamiri, kargo hizmeti, kuaförde aldığınız hizmetler gibi) o hizmetin tam olarak yerine getirilmesini isteme hakkına sahipsiniz demektir.
4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanuna göre, satın aldığınız hizmet reklam ilanlarda belirtilen, hizmeti sunan tarafından size vaat edilen, sözleşmede yazılı olan standartlarına ya da teknik kurallarına uygun değilse, yararlanma amacı bakımından değerini ortadan kaldıran maddi, hukuki veya ekonomik eksiklikler içeriyorsa ayıplı hizmet demektir.
Haklarınız ise; Satın aldığınız hizmetin açık ayıp taşıdığını anlamanız halinde, hizmetin yerine getirildiği tarihten itibaren 30 gün içinde durumu sağlayıcıya bildirmeniz gerekmektedir.
Daha uzun bir süre için garanti verilmemiş ise ve ayıp daha sonra ortaya çıkmış olsa bile ayıplı hizmetten dolayı yapılacak talepler, hizmetin yerine getirilmesinden itibaren 2 yıllık zamanaşımına tabiidir.
Örneğin çatınızı tamir ettirdikten sonra yağmur yağdığında çatınız yine akıyorsa. Bu durumda; ödediğiniz bedelin iade edilmesini, Hizmetin yeniden görülmesini, Ayıp oranında bedel indirimini isteme haklarınız vardır.
Hizmeti sunan sağlayıcı, sizin seçtiğiniz talebi yerine getirmekle yükümlüdür. Hizmet sağlayıcı, bayi, acenta ya da kredi veren, ayıplı hizmetten ve ayıplı hizmetin neden olduğu zarardan sorumludur.
Sunulan hizmetin ayıplı olduğunun bilinmesi, bu sorumluluğu ortadan kaldırmaz.
Ayıplı hizmetin neden olduğu zararlara gelince ise; Bu haklarınızdan biri ile birlikte ayıplı hizmetin neden olduğu bir zarar varsa, bu zararın tazmin edilmesini de isteyebilirsiniz. Uğradığınız zararlardan dolayı tazminat talebiniz ise 3 yıllık zamanaşımına tabidir.
Bunlar sizin yasal haklarınızdır ve hangisini kullanacağınıza sağlayıcı değil, siz karar vereceksiniz.
Sorumlulukları gelince; Hizmet alımında, mümkünse yazılı bir sözleşme yapınız ve bir nüshasını mutlaka alınız. Verilen hizmetin ayıplı olduğunu anladığınızda, hizmeti satın aldığınız firmaya başvurarak şikayetinizi sözlü veya yazılı olarak bildiriniz.
Çözüm organları yine; Satın aldığınız hizmetle ilgili şikayetlerinizin çözümlenmesinde zorlanıyorsanız, sağlayıcıya hakem heyetine gideceğinizi söyleyiniz. Hizmeti sunan yükümlülüğünü yerine getirmediği takdirde, ikamet ettiğiniz veya hizmeti satın aldığınız yerdeki: Tüketici sorunları hakem heyetlerine,Tüketici mahkemelerine şikayet konusunu içeren bir dilekçe ve ekinde konuya ait belgelerle (fatura, fiş, reklam örneği, satış sözleşmesi vb.) başvurabilirsiniz.
Yazılı Dilekçenizde; satın aldığınız hizmetin ne olduğunu, özelliklerini, hizmetin ne zaman ve nerede verildiğini, ne kadar para ödediğinizi, sorunun ne olduğunu, hizmeti sunan sağlayıcıya durumu ilettiğinizde neler olduğunu,ne yapılması istediğinizi anlatın.Dilekçenizin yerine ulaştığından emin olmak için ise özel posta (iadeli taahhütlü) kullanmayı tercih edin.
3- Taksitli satış sözleşmeleri için ise; "Satın almak istenilen mal ya da hizmetin fiyatı yükseldikçe, taksitle yapılan satışlara da rağbet artmaktadır. Ancak taksit sayısı arttıkça, ödeyeceğiniz faiz miktarı da artacaktır. 4077 sayılı Tüketicinin korunması Hakkında Kanuna göre, bedelin en az iki taksitle ödendiği, mal ya da hizmetin sözleşmenin düzenlendiği anda teslim edildiği alışveriş türü taksitli satıştır. Taksitli satışlarda en çok karşılaşılan sorunların başında; sözleşmelerde ödeme miktarı, taksit miktarı, faiz, gecikme faizi, vade sayısı gibi bölümlerin boş bırakılması gelmektedir. Bu bölümlerin satıcı ile uzlaştığınız şekilde doldurulmuş olmasına dikkat edin. Taksitli alışveriş yapacaksanız, mutlaka yazılı bir sözleşme imzalayın, sözleşmenin bir nüshasını alın ve sözleşme metnini iyi okuyun. Sözleşme metninin en az 12 punto ve koyu siyah harflerle düzenlenmesi zorunludur. Ödeme planı gibi sözleşmenin ayrılmaz parçası niteliğinde olan bir takım belgeler varsa bunları istemeyi unutmayın.
Sözleşmeden ayrı olarak bir senet düzenlenecekse, her bir taksit için ayrı ayrı ve nama yazılı senet imzalayın.
Yaptığınız ödemeler için mutlaka makbuz alın. Bu tür sözleşmelerde, iyi niyet kuralına aykırı düşecek şekilde ve tüketici aleyhine sonuç doğuracak haksız şartlar doğurabilir, ancak bu hükümler geçersizdir.Borçlandığınız toplam miktarı önceden ödeme hakkınız vardır. Bir taksit miktarından az olmamak üzere bir veya daha fazla taksit ödemesinde de bulunabilirsiniz. Bu durumda satıcı ya da hizmet sağlayıcı ödenen miktara göre faiz indirimi yapmak zorundadır. Sözleşmede olması gereken asgari koşullar ise; malın veya hizmetin vergiler dahil peşin satış fiyatının, vadeye göre faiz ile birlikte ödenecek toplam satış fiyatının, aylık veya yıllık faiz oranı ile gecikme faizi oranının, ön ödeme tutarının, ödeme planının yazılı olmasına dikkat edin.
Taksitli satışlarda, gecikme faiz oranı, sözleşmede belirlenen faiz oranının yüzde 30'unu geçemez. Burada da yine çözüm organlarımız ; Taksitle yaptığınız alışverişte, sözleşme nedeniyle bir uyuşmazlığınız olursa, örneğin sözleşmede yazılı olandan farklı bir faiz oranı uygulanır, ödeme planınız değiştirilir ya da toplam ödeme yaptığınız veya birden fazla taksiti ödediğiniz halde gerekli indirim faizi yapılmaz ise ikamet ettiğiniz veya malı satın aldığınız yerdeki: Tüketici Sorunları Hakem Heyetlerine, Tüketici Mahkemelerine, Şikayet konusunu içeren bir dilekçe ve ekinde konuya ait belgelerle (fatura, fiş, garanti belgesi, satış sözleşmesi vb.) başvurabilirsiniz. Yazılı dilekçenizde, taksitli alışverişinizi nerede ve ne zaman yaptığınızı ve ne kadar para ödediğinizi, sorunun ne olduğunu, satıcıya ya da hizmet sağlayıcıya şikayetinizi ilettiğinizde neler olduğunu, ne yapılmasını istediğinizi anlatın. Dilekçenin yerine ulaştığından emin olmak için her zaman söylediğim gibi özel posta (iadeli taahhütlü) kullanmayı tercih edin.
4- Devre tatil sözleşmeleri ; En uygun imkanlarla tatil yapmak, bu tatil süresince de yaptığınız sözleşme ve ödemeye uygun olarak sorunsuz bir tatil geçirmek hakkınızdır. Son düzenlemelerle, devre tatil, sözleşmelerinde tüketicilerin korunma alanı genişletilmiştir. Devre tatil sözleşmelerinde, en az 3 yıl süreyle, yıl içinde bir haftadan az olmak üzere, belirli bir dönem için tatil amaçlı bir taşınmazın kullanım hakkının devri söz konusudur. Bu tür bir sözleşmeyi imzalamadan önce, sağlayıcının vaat ettiği şart ve imkanlarla sözleşmenizde yer alan şart ve imkanları karşılaştırınız. Size gösterilen katalog, film ve benzeri malzemeyle yetinmeyiniz. Araştırma yapınız. Tanıtım broşürü isteyiniz, sözleşmeye aksi yazılmadıkça, broşürde yer alan şartlarda değişiklik yapılamaz. Haklara gelince; Sözleşmenizi mutlaka yazılı olarak yapınız ve bir nüshasını alınız. Sözleşmenizde ödeme miktarı, taksit miktarı, faiz, gecikme faizi, vade sayısı gibi bölümlerin doldurulmuş olmasına dikkat edin.
Sözleşme metni en az 12 punto ve koyu harflerle basılı olmalıdır, iyi okuyunuz, aceleye getirmeyiniz. Sözleşmenin ayrılmaz parçası olacaka bir takım belgeler varsa, bunları da isteme hakkınız vardır. Sözleşmeyi imzaladıktan sonra 10 gün içinde her hangi bir gerekçe göstermeden, hukuki ve cezai bir sorumlulukta yüklemeden cayma hakkınız bulunmaktadır. Bu süre dolmadan sizden herhangi bir ödeme yapmanızı ya da sizi borç altına sokacak bir belge isteyemezler. Ancak, sözleşmeyi devre tatile konu olan tesisten yaptıysanız, ödeme yapmanız yada sizi borç altına sokacak belge imzalamanız istenebilir.
Cayma hakkınız ise geçerlidir. Sözleşmede yer alması gereken asgari koşullardan biri eksikse bu durumu üç ay içinde sağlayıcıya bildirin. Bu süre içinde eksiklik giderilmezse sözleşme kendiliğinden sona erer. Bu durumda yaptığınız bir ödeme varsa, satıcı, sözleşmenin sona erdiği tarihten itibaren 10 gün içinde size paranızı iade etmekle yükümlüdür. Hiçbir cezai şart uygulamaz veya tazminat istenemez. Sözleşme metninde veya başka bir belgede, haklarınızdan feragat ettiğinize ilişkin yada satıcının yükümlülüklerini sınırlayan kayıtlar ile iyi niyete aykırı tüketici aleyhine haksız şartlar geçersizdir. Böyle bir durumda karşılaşırsanız satıcıya bu tür bir kaydın "geçersiz olacağını" ve Hakem Heyetine başvuracağınızı hatırlatın.
Sözleşmede bulunması gereken hususlar ise ; Sözleşme konusu hakkın niteliği, kapsamı ve kullanım koşulları,Taşınmaz fiili ve yeri, İnşaat halinde ise durumu ve tamamlanma tarihi, Tamamlanamaması halinde her türlü ödemenizin yasal faiziyle iade edileceğine ilişkin taahhüt, Taşınmazın bakım ve onarımı ile yönetim ve idaresinin ne şekilde olacağı, Yararlanacağınız yüzme havuzu, sauna ve benzeri ortak tesisler ile su, aydınlatma ve benzeri hizmetler ve bunlardan yararlanma şartları, Sözleşmenin süresi ve tatil hakkınızı kullanacağınız dönem, Devre tatil hakkınızı kullanmanız karşılığı, ödeyeceğiniz bedel, diğer hizmetler için ödeyeceğiniz bedel ve genel idari masrafların ne şekilde hesaplanacağı, Devre tatil hakkınızı devredip edemeyeceğiniz,Sözleşmede belirtilenler dışında, herhangi bir ödemeye ve yükümlülüğe yol açılmayacağı, Cayma hakkınız ve bunu ne şekilde kullanabileceğinize, Sözleşmenin imzalandığı yer ve tarihe ilişkin bilgilerin bulunmasına dikkat edin.
Yine bu husus da da anlaşmazlık halinde çözüm organları : Devre tatil sözleşmesine aykırı bir durumla karşılaşır ve sorunu sağlayıcıya ilettiğiniz halde çözüm sağlayamazsanız, uyuşmazlık konusu miktara göre ikamet ettiğiniz yerdeki, Tüketici Sorunları Hakem Heyetlerine, Tüketici Hakemlerine Şikayet konusunu içeren bir dilekçe ve ekinde konuya ait belgelerle (fatura, fiş, garanti belgesi, satış sözleşmesi vb.) başvurabilirsiniz.
Yazılı dilekçenizde, sözleşmeyi ne zaman nerede imzaladığınız, ne kadar para ödediğinizi, sorunun ne olduğunu, sağlayıcıya şikayeti ilettiğinizde neler olduğunu, talebinizin ne olduğunu belirtin. Dilekçenin yerine ulaştığından emin olmak için her zaman söylediğim gibi özel posta (iadeli taahhütlü) kullanmayı tercih edin.
5- Paket tur sözleşmeleri ile ilgili olarak da; Paket tur ya da paket tatiller, seyahat acenteleri veya tur şirketleri tarafından düzenlenen, ulaşım, konaklama gibi hususların fiyatlara dahil olduğu ve 24 saatten uzun bir süreyi kapsayan veya gecelik konaklamayı içeren bir turistik hizmet türüdür.
Bir paket tura katılmak istiyorsanız, seyahat acentesinden tanıtım amaçlı bir broşür isteyiniz. Tur başlamadan önce bir yazılı sözleşme yapılması zorunludur. En az 12 punto siyah koyu harflerle basılmak zorunda olan sözleşmenizin bir nüshasını isteyin.
Bu tür sözleşmelerde, iyi niyet kuralına aykırı olarak tüketici aleyhindeki haksız şartlar geçersizdir. Sözleşme imzalanmadan önce hareket, dönüş tarihleri ve saatleri ile kesintiler dahil paket turun süresinin size uyup uymadığından emin olunuz.
Hareketten önce, tur sırasında bir sorun çıkması halinde başvurabileceğiniz temsilcinin adı, adresi, telefon numarası yada yerel bağlantı noktalarındaki temsilcilerle ilgili bilgileri alınız. Burada haklarınıza gelince; Sözleşmede öngörülen fiyat (liman ve havaalanına iniş vergileri gibi harç ve ücretler ile döviz kurlarından kaynaklanan değişiklikler hariç) ve koşullar değiştirilemez. Değişiklik halinde her hangi bir tazminat ödemeden sözleşmeden cayma hakkınız vardır.
Bu durumda acente paranızı 10 gün içinde iade etmek zorundadır. Paket tura devam etmeniz mümkün değilse, hareketten en az 7 gün önce acenteye bildirerek, tüm koşulları yerine getiren bir üçüncü kişiye devredebilirsiniz. Ancak bu durumda, siz ve devrettiğiniz kişi, bakiye tutarının ve devirden dolayı ilave masrafların ödenmesinden müteselsilin sorumlu olacaktır. Turun için yada gereği gibi yerine getirilmemesi halinde, hizmetin yerine getirilmesi gereken yada yerine getirildiği tarihten itibaren 30 gün içinde durumu acentenize bildirmeniz gerekir. Sözleşmenin acente tarafından fesih edilmesi halinde de bedel 10 içinde iade edilmek zorundadır.
Tüketicinin uğradığı zararı tazmin hakkı doğar. Tabi ki bir alternatif düzenlemede vardır. Paket tur sırasında, seyahat acentesinin sözleşmede belirtilen biri veya bir kaçını yerine getirmemesi ya da yerine getiremeyeceğinin anlaşılma sı halinde, size ilave maliyet getirmeyen alternatif bir düzenleme yapılmasını isteyebilirsiniz.
Bu durumda, acente sözleşmede yer alan hizmet ile sunulan hizmet arasındaki farkı tazmin etmek zorundadır.Ancak, bu alternatif düzenlemeyi kabul etmek zorunda değilsiniz. Bu durumda da acente, sizi hareket yerine veya kabul edeceğiniz her hangi bir dönüş noktasına dönmeniz için eşdeğerde ulaşım imkanı sağlamakla yükümlüdür.
Böyle bir durum da başınıza gelirse, acente yaptığınız tüm ödemeleri 10 gün iççinde ödemek, gerekli hallerde zararınızı da tazmin etmek zorundadır. Ancak sözleşmede bulunması gereken asgari hususlar burada da vardır şunlardır. Tur başlamadan önce sözleşmenizde, sözleşme taraflarının, isim, unvan, açık adres ve telefonları, hareket, dönüş tarihi ve saatleri ile kesintiler dahil paket turun süresi, paket tur sırasındaki duraklama yerleri ve nakil bağlantıları dahil turun güzergahı, ulaşım araçlarının cinsi, konaklama yeri ve sınıfı, bunların süreleri, yemek öğün sayısı, varsa rehber ücret ile paket tura dahil diğer hizmetlere ilişkin bilgiler, paket tur öncesi ve paket tur sırasındaki fesih koşulları, seyahat acentesinin kusuru veya sözleşmeye kısmen veya tamamen uymaması halinde ödeyeceği tazminat ile ödenmiş olan paranın iadesine ilişkin bir taahhüt, mücbir sebep sayılan haller ve bu hallerde tarafların hak ve sorumlulukları, paket turun YTL (Yeni Türk Lirası) olarak vergiler dahil fiyatı ve ödeme şekli, vadeye göre faiz ile birlikte ödenecek YTL olarak toplam satış fiyatı, faiz miktarı, faizin hesaplandığı yıllık oran ve sözleşmede belirtilen faiz oranının yüzde 30 fazlasını geçmemek üzere gecikme faizi oranı, peşinat tutarı, ödeme planı, borçlunun temerrüde düşmesinin hukuki sonuçları yer alır.
Tüketici Mahkemeleri ise her il ve ilçenin Adliye binalarında bulunmaktadır.
6- Kampanyalı satış sözleşmeleri ile ilgili olarak; Gazete, radyo, televizyon ilanı ve benzeri yollarla duyurularak yapılan kampanyalı satışlar, teslimatın daha sonra yapılacak olması nedeniyle tüketiciler için risklidir.
Özellikle fiyatı yüksek olan konut ve tatil amaçlı taşınmazlar ile otomobil, minibüs ve motosiklet gibi araçlar için düzenlenen kampanyalı satışlarda mutlaka Kampanyalı Satış İzin Belgesi'nin olup olmadığı kontrol ederek, sözleşme yapın.
Bu tür sözleşmelerin yazılı olarak düzenlenmesi zorunludur. En az 12 punto ve siyah koyu harflerle basılmış olan sözleşmenizi iyi okuyun ve bir nüshasını alın. Ödeme planı gibi sözleşmenin ayrılmaz parçası niteliğinde bir takım belgeler varsa, onları da istemeyi unutmayın. Bu tür sözleşmelerde iyi niyet kuralına aykırı olarak ve tüketici aleyhinde sonuç doğuracak haksız şartlar varsa bu hükümler geçersizdir.
Sözleşme imzalandıktan sonra, içeriğinin tüketici aleyhine değiştirilemeyeceğini de unutmayın. Burada haklarınız ise; Kampanyalı satışlarda malın teslimi yada hizmetin yerine getirilme süresi, sözleşmenin düzenlendiği tarihten itibaren 12 ayı geçemez. Bu süre konut ve tatil amaçlı taşınmaz mallar ise 30 aydır.
Kampanyalı satış sözleşmesini imzaladıysanız, malı teslim alacağınız tarihe kadar yaptığınız ödemelerinizi satıcı sigorta ettirmek veya banka teminat mektubu vermek zorundadır. Satıcı, kampanyalı satış konusu olan mal, garanti bankası, tanıtma ve kullanma kılavuzu ile satılması zorunlu mallar kapsamında ise bu belgeleri size vermekle yükümlüdür.
Kampanyadan ayrılmaya karar verirseniz, bunu noter aracılığı yada iadeli taahhütlü mektup ile satıcıya bildirin. Satıcı, malın teslim tarihini geçmemek şartıyla, ödemiş olduğunuz tüm bedel ve kıymetli evrakı size iade etmek zorundadır. Sözleşmede bulunmazsı gereken hususlar ise; malın veya hizmetin vergiler dahil peşin satış fiyatının, ödeme planının, kampanya bitiş tarihinin, malın teslim tarihinin, teslimat şeklinin, temerrüde düşmeniz halinde hukuki sonuçların, malın marka, model, renk ve benzeri ayırt edici özelliklerinin yazılı olmasına dikkat edin.
Eğer taksitli kampanyalı satış ise ; Taksitli kampanyalı satışa katıldıysanız, sözleşmenizde toplam ödeme miktarı, taksit miktarı, faiz, gecikme faizi, vade sayısı gibi bölümlere dikkat edin. Bu bölümleri satıcı ile uzlaştığınız şekilde doldurulmuş olmasına dikkat edin. Sözleşmeden ayrı olarak bir senet düzenlenecekse, her bir taksit için ayrı ayrı ve nama yazılı senet imzalayın. Yaptığınız ödemeler için mutlaka makbuz alın. Taksitli kampanyalı satışlarda, borçlandığınız toplam miktarı önceden ödeme hakkınız vardır.
Bir veya birden fazla taksit ödenmesinde de bulunabilirsiniz. Bu durumda gerekli faiz indiriminin yapılması gerekir. Ve yine çözüm organları : Kampanyalı satış sözleşmesinde belirtilen hususlar eksik yerine getirilir yahut belirtilen tarihte mal teslim edilmezse, kampanyadan ayrılmak istediğinizi bildirdiğiniz halde o güne kadar yaptığınız ödemeyi geri almakta sorun çıkar ya da ödemenizden kesinti yapılması gibi bir durumla karşılaşırsanız ikamet ettiğiniz yerdeki, Tüketici Sorunları Hakem Heyetlerine, Tüketici Mahkemelerine, Şikayet konusunu içeren bir dilekçe ve ekinde konuya ait belgelerle (fatura, fiş, garanti belgesi, satış sözleşmesi vb.) başvurabilirsiniz.
Yazılı dilekçenizde, kampanyalı satışa nerede ve ne zaman katıldığınızı ne keder para ödediğinizi, sorunun ne olduğunu, satıcıya ya da hizmet sağlayıcıya şikayetinizi ilettiğinizde neler olduğunu, ne yapılmasını istediğinizi anlatın. Dilekçenin yerine ulaştığından emin olmak için daha öncede söylediğim gibi özel posta (iadeli taahhütlü) kullanmayı tercih edin.
7- Kapıdan satışlarda ne yapmalısınız ve haklarınız nelerdir konusunda ise; "Satıcının evinize ya da işyerinize gelerek yaptığı satışlara kapıdan satış olarak adlandırılmaktadır. Bu tür alışverişlerinizde, kapıdan satış firmanın, Kapıdan Yetki Satış Belgesi olup olmadığını kontrol edin.
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından verilen bu belgeler bu yıl geçerlidir. Mutlaka yazılı bir sözleşme yapmaya özen gösterin. Sözleşmenin bir nüshasını alın, sözleşme tarihinizi kendi el yazınızla yazın. Eğer satıcı geçmiş gün tarihi yazmanızı teklif ederse, kesinlikle kabul etmeyin. Sipariş vermediğiniz halde evinize gönderilen malları kabul etmeyin, çünkü daha sonra bu mallar için ödeme yapmak zorunda bırakılabilirsiniz. Burada haklarınız Kapıdan satışlarda malı teslim aldığınız tarihten itibaren 7 gün içinde kabul etmekte ya da hiçbir gerekçe göstermeden reddetmekte serbestsiniz. Bu süre dolmadan sizden her hangi bir isim altında ödeme yapmanız veya sizi borç altına sokacak bir belge imzalamanız istenemez.
O yüzden, 7 günlük süreyi kullanın, tam olarak karar vermeden bir ödeme yapmayın. Kapıdan satışlarda mal ve hizmetin, sözleşmede belirtilen fiyat, nitelik, miktar ve sürelere uygun olarak teslim ya da yerine getirilmesi zorunludur.
Buna aykırı davranılması halinde satıcı, bayi, acente, temsilci, üretici, ithalatçı ve varsa kredi veren müteselsilin sorumludur. Taksitli ve kapıdan satışlarda, sözleşmeden ayrı olarak kıymetli evrak niteliğinde senet düzenlenecekse, bu senedin her bir taksit için ayrı ayrı olarak şekilde ve nama yazılı olarak düzenlenmesini isteyin. Sorumluluklarınız ise, Yaptığınız yazılı sözleşmeyi iyi okuyunuz, bir nüshasını alın.
Bu sözleşme metinlerini en az 12 punto büyüklükte ve koyu harflerle basılmış olması gerekir. Sözleşmenin ayrılmaz parçası niteliğinde olan bir takım belgeler varsa (örneğin ödeme planı) bunları da isteyin. Sözleşmenin ilk sayfasında hiçbir hukuki ve cezai sorumluluk üstlenmeksizin 7 gün içinde "cayma hakkınız" bulunduğunuzu belirten ibrenin bulunup bulunmadığını kontrol edin. Bu ibrenin 16 punto koyu siyah harflerle yazılmış olması zorunludur. Sözleşmenizde, malın veya hizmetin teslim tarihi, vergiler dahil peşin satış fiyatı, mal veya hizmetin nitelik ve niceliğine ilişkin açıklayıcı bilgilerin, cayma hakkınızı kullanmak isterseniz, bu bildirimi yapacağınız yerin açık adresinin, yer alıp almadığını kontrol edin. Satıcı tarafından önceden hazırlanan standart sözleşmelerde, iyi niyet kuralına aykırı düşecek biçimde tüketici aleyhine dengesizliğe neden olabilecek şartlar varsa ve bunlar sizinle müzakere edilmemiş ise sözleşmenin bu hükümleri geçersizdir.
Cayma hakkını kullanmak istemeniz durumunda, her hangi bir şekil şartına bağlı kalmaksızın talebinizi satıcıya bildirin. Satıcı, sizin cayma bildiriminiz kendisine ulaştığı andan itibaren20 gün içinde malını almakla yükümlüdür. Yine çözüm organları; Satın aldığınız mal ya da hizmet ile ilgili şikayetinizin çözümlenmesinden zorlanıyorsanız, satıcıya ya da hizmet sağlayıcıya Hakem Heyetine gideceğinizi söyleyin.
Satıcı ya da sağlayıcı yükümlülüğünü yerine getirmediği takdirde, ikamet ettiğiniz veya mal ya da hizmeti satın aldığınız yerdeki, Tüketici Sorunları Hakem Heyetlerine, Tüketici Mahkemelerine, Şikâyet konusu içeren bir dilekçe ve ekinde konuya ait belgelerle (fatura, fiş, garanti belgesi, satış sözleşmesi vb.) başvurabilirsiniz. Yazılı dilekçenizde, satın aldığınız mal ya da hizmetin ne olduğunu, özelliklerini, malın ne zaman teslim edildiğini ya da hizmetin nerede ve ne zaman verildiğini, ne kadar para ödediğinizi, sorunun ne olduğunu, satıcıya ya da sağlayıcıya durumu ilettiğinizde neler olduğunu, ne yapılmasını istediğinizi anlatın Dilekçenin yerine ulaştığından emin olmak için daha öncede söylediğim gibi özel posta (iadeli taahhütlü) kullanmayı tercih edin.
8- Mesafeli Sözleşmeler ile ilgili olarak da ; Yazılı, görsel ve elektronik ortamda yada diğer iletişim araçları kullanılarak, satıcı ya da sağlayıcı ile yüz yüze gelmeden yaptığınız alışverişler mesafeli sözleşme olarak adlandırılır.
Gazete, dergi, televizyon yada Internet satışa sunulan malların boyutları, renk ve modelleri, kullanım şekli gibi hususlarda göz aldanması olabilmektedir. Bu nedenle, ön bilgileri doğru ve eksiksiz olarak aldığınızdan emin olun. Mal size teslim edilmeden ya da hizmet yerine getirilmeden önce b.u bilgileri içeren yazılı bir onay alın. Ancak o zaman sözleşmeyi imzalayın.
Bu sözleşmelerin en az 12 punto ve koyu harflerle düzenlenmesi zorunludur. Sözleşmenin yazılı olarak yapılması ve bir nüshasının size verilmesi gerekir. Sözleşmenin ve ön bilgilerin teyidine ilişkin yazılı belgenin birer nüshasını imzalayarak alın. Sözleşmenin ayrılmaz parçası niteliğinde bir takım belgeler varsa, bunları da isteyin.
Burada haklarınız; Mal satışına ilişkin mesafeli sözleşmelerde, tüketicinin hiçbir cezai ve hukuki sorumluluk üstlenmeksizin ve bir gerekçe göstermesine gerek olmadan 7 gün içinde cayma hakkı vardır. Hizmet alımı ile ilgili sözleşmelerde, cayma hakkı sözleşmenin imzalandığı tarihte başlar.
Hizmet 7 gün dolmadan yerine getirilecekse, tüketiciler hizmetin başlayacağı tarihe kadar cayma hakkını kullanabilir. Tüketici bin ön ödeme yaptıysa ve sonradan cayma hakkını kullanmışsa, bu miktar kendisine 10 gün içinde iade edilmek zorundadır.
Elektronik ortamda anında ifa edilen hizmetler ve tüketiciye anında teslim edilen mallara ilişkin sözleşmelerde bu cayma hakkı geçerli değildir.
Tüketicinin özel istekleri doğrultusunda üretilen ya da üzerinde değişiklik yapılan mallarda da tüketicinin cayma hakkı yoktur.
Cayma hakkınızı kullandıysanız, satıcı 20 gün içinde malı geri almakla yükümlüdür. Satıcıya da sağlayıcı, siparişin kendisine ulaştığı tarihten itibaren en geç 30 gün içinde size malı teslim etmek ya da hizmeti sunmak zorundadır. Bu süreyi, size yazılı olarak bildirmek şartıyla en geç 10 gün uzatabilir.
Burada kapsam dışı sözleşmeler olabilir onlar ise; banka, sigorta ile ilgili, otomatik satış makineleri, halka açık jetonlu telefonlar ve açık artırma yoluyla akdedilen sözleşmeler, gıda, içecek ve günlük tüketim için tüketicinin evine veya işyerine düzenli olarak sağlanan malların tedariki, sağlayıcının üstlendiği barınma, uylaşım, yemek tedariki, sportif ve kültürel faaliyetler ve eğlence hizmetlerini özel bir günde veya sürede tedarik etmesine ilişkin hükümler içeren sözleşmeler kapsam dışıdır.
Yine çözüm organları; Mesafeli sözleşme sonucu ortaya çıkan şikayetinizi öncelikli sözleşme yaptığınız kuruluşa iletin. Sorun çözümlenmediği taktirde hakem heyetine başvuracağınızı da belirtin. Buna rağmen sonuç olumsuz olursa, ikamet ettiğiniz yerdeki ; Tüketici Sorunları Hakem Heyetlerine,Tüketici Mahkemelerine, Şikayet konusu içeren bir dilekçe ve ekinde konuya ait belgelerle (fatura, fiş, fgaranti belgesi, satış sözleşmesi vb.) başvurabilirsiniz. Yazılı dilekçenizde, ne zaman hangi koşullarda sözleşme yaptığınızı, ödediğiniz tutarı ve ödeme planı, şikayetinizi ilettiğinizde neler olduğunu, ne yapılması istediğinizi anlatın. Dilekçenin yerine ulaştığından emin olmak için daha öncede söylediğim gibi özel posta (iadeli taahhütlü) kullanmayı tercih edin.
9- Tüketici Kredisi kullanımı ile ilgili olarak da ; İhtiyaç kredisi, taşıt kredisi, konut kredisi, tatil kredisi, eğitim kredisi adları altında yetkili banka, özel finans kuruluşları veya finansman şirketleri aracılığı ile kullandığınız kredilerin genel adı tüketici kredisidir.
Bu tür sözleşmelerin en az 12 punto ve koyu harflerle yazılmış olması zorunludur. Sizde kredi çekiyorsanız, yazılı sözleşmenizin bir örneğini mutlaka alın. Sözleşmenin ayrılmaz parçası niteliğinde olan ödeme planının da sözleşme ile size birlikte verilmesi zorunludur. Bu tür sözleşmelerde, iyi niyet kuralına aykırı olarak ve tüketici aleyhine sonuç doğuracak haksız şartlar varsa bu hükümler geçersizdir. Sözleşme imzalandıktan sonra içeriğinin tüketici aleyhine değiştirilemeyeceğini de unutmayın.
Burada haklarınız ise; Tüketici kredisi kullandıysanız, borçlandığınız toplam miktarı veya vadesi gelmemiş bir ya da daha çok taksiti erken ödeme hakkınız vardır. Bu durumda kredi veren sizden herhangi biri isim altında ek bir ödeme yapmanızı isteyemez. Ancak erken ödeme miktarı, asgari ödeme miktarından az olamaz.Kredinin tamamının yada bir veya birden fazla taksitinin vadesinden önce ödenmesi durumunda, kredi veren gerekli faiz ve komisyon indirimlerini yapmakla yükümlüdür. Sözleşme metninizde, kredi faizi ve temerrüt (gecikme) faizi oranlarının yazılı olmasına dikkat edin. Faiz oranları, sözleşme süresi içinde tüketici aleyhine değiştirilemez.
Gecikme faiz oranı da, sözleşmede yazılı olan kredi faizi oranının yüzde 30 fazlasını geçemez. Tüketici kredisi, belirli marka bir mal yada hizmet satın alınması yada belirli bir satıcı ya da sağlayıcı ile sözleşme yapılması şartı ile verilmişse, malın teslim edilmemesi yada hizmetin yerine getirilmemesi halinde, kredi veren tüketiciye karşı satıcı veya sağlayıcı ile birlikte müteselsilen sorumludur. Kredi verenin ödemeleri, bir kıymetli evraka bağlanması yada krediyi kıymetli evrak kabul etmek suretiyle teminat altına alması yasaktır.
Kredi veren, asıl borçluya başvurmadan, borcun ödenmesini kefilden isteyemez. Yine çözüm organları: Tüketici sözleşmesinde yer alan hususlara aykırı bir durum ortaya çıktığında, sorununuzu ve şikayetinizi öncelikle kredi veren kuruma yazılı olarak iletin. Sorun çözümlenmediği takdirde hakem heyetine başvuracağınızı da belirtin. Buna rağmen sonuç olumsuz olursa, ikamet ettiğiniz yerdeki: Tüketici Sorunları Hakem Heyetlerine , Tüketici Mahkemelerine, Şikayet konusunu içeren bir dilekçe ve ekinde konuya ait belgelerle (sözleşme, ödeme planı vb.) başvurabilirsiniz.
Yazılı dilekçenizde, ne zaman hangi koşullarda ve ne kadar kredi kullandığınızı, ödeme planınızın ne olduğunu, o zamana kadar yaptığınız taksit ödemelerinizi, şikayetlerinizi ilettiğinizde neler olduğunu, ne yapılmasını istediğinizi anlatın. Dilekçenin yerine ulaştığından emin olmak için daha öncede söylediğim gibi özel posta (iadeli taahhütlü) kullanmayı tercih edin.
Bu arada bana soru sormak isteyen, her tür mal alım satımında, hukuki sorun yaşayan, tüketici olarak sıkıntıya düşüp bilgilenmek isteyen olursa da cetkoder@gmail.com adresinden yazışma yapabilir. Ben telefonumu size veriyorum ama her iş ve işlem için telefonum çalınca da her işim aksıyor. Baksanız olmuyor bakmasanız olmuyor. Bir kişi değil, binlerce kişi arıyor. Bu yüzden mail adresime yazsınlar, her türlü karşılıksız ücretsiz bilgilendirmeyi, yol gösterici, dava açacaksa nasıl yazacak ve açacak, başvuruyu nasıl yapacak aktarayım.
Saygılarımla.
MUSTAFA GÖKTAŞ; İKTİSATÇI
ÇEVRE VE TÜKETİCİ HAKLARINI KORUMA DERNEĞİ (ÇETKODER)
GENEL BAŞKANI
Tel: 0532.2822991 e.MAİL: cetkoder@gmail.com, cetkoder06.06.06@gmail.com
